افزایش ۵۰ درصدی مرگ‌ومیر وبا؛ هشدار WHO درباره بحرانی‌تر شدن تهدید جهانی
وبا برای دومین سال پیاپی قربانیان بیشتری می‌گیرد؛ هشدار سازمان جهانی بهداشت درباره بحران جهانی وبا
ژنو – ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۵؛ سازمان بهداشت جهانی (WHO) در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد که آمار جهانی وبا در سال ۲۰۲۴ به طور نگران‌کننده‌ای افزایش پیدا کرده است. بر اساس این گزارش، موارد ابتلا به وبا نسبت به سال ۲۰۲۳ حدود ۵ درصد بیشتر شده و میزان مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری هم ۵۰ درصد رشد داشته است. در نتیجه بیش از ۶ هزار نفر در سال گذشته جان خود را از دست داده‌اند؛ در حالی که وبا یک بیماری قابل پیشگیری و درمان‌پذیر است.
روند نگران‌کننده گسترش وبا
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که ۶۰ کشور در سال ۲۰۲۴ شیوع وبا را گزارش کرده‌اند؛ آماری که نسبت به ۴۵ کشور در سال ۲۰۲۳ افزایش چشمگیری داشته است. بیشترین موارد ابتلا در آفریقا، خاورمیانه و آسیا ثبت شده که در مجموع ۹۸ درصد از کل آمار جهانی را شامل می‌شود. در همین سال، ۱۲ کشور بیش از ۱۰ هزار مورد ابتلا را گزارش کردند و هفت کشور برای نخستین بار با شیوع گسترده این بیماری روبه‌رو شدند. بازگشت وبا به کومور پس از ۱۵ سال هم نشان‌دهنده تهدید جهانی مداوم است.
مرگ‌ومیر بالا و ضعف سیستم‌های بهداشتی
نسبت مرگ‌ومیر در قاره آفریقا از ۱.۴ درصد در سال ۲۰۲۳ به ۱.۹ درصد در سال ۲۰۲۴ افزایش پیدا کرده است. سازمان بهداشت جهانی این روند را ناشی از ضعف جدی در ارائه مراقبت‌های حیاتی و دسترسی محدود به خدمات اولیه سلامت می‌داند. همچنین، آمار نشان می‌دهد که یک‌چهارم مرگ‌ها در خارج از مراکز درمانی رخ داده است؛ موضوعی که لزوم همکاری مستقیم با جوامع محلی را پررنگ‌تر می‌کند.
واکسن وبا و چالش تأمین آن
در سال ۲۰۲۴ واکسن خوراکی جدیدی به نام Euvichol-S® وارد ذخایر جهانی شد و سطح ذخیره جهانی را در نیمه نخست ۲۰۲۵ بالاتر از آستانه اضطراری نگه داشت. با این حال، به دلیل تقاضای بالا و عرضه محدود، همچنان از رژیم دو دوز به تک‌دوز موقت تغییر داده شده است. تنها در سال گذشته، درخواست برای ۶۱ میلیون دوز واکسن وبا ثبت شد، در حالی که فقط ۴۰ میلیون دوز برای واکنش‌های اضطراری در ۱۶ کشور تأمین گردید.
چشم‌انداز سال ۲۰۲۵ و هشدار WHO
طبق داده‌های اولیه، ۳۱ کشور از ابتدای سال ۲۰۲۵ شیوع وبا را گزارش کرده‌اند؛ نشانه‌ای واضح از تداوم بحران. سازمان جهانی بهداشت سطح خطر جهانی وبا را «بسیار بالا» ارزیابی کرده و از کشورها خواسته است با اقدام فوری در حوزه‌های زیر عمل کنند:
تضمین دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم و امکانات بهداشتی؛
افزایش آگاهی جوامع در زمینه پیشگیری از وبا؛
فراهم‌سازی سریع درمان و واکسیناسیون در هنگام شیوع؛
تقویت نظارت، تشخیص سریع و مدیریت موارد ابتلا؛
سرمایه‌گذاری بیشتر در تولید واکسن و تجهیزات پزشکی ضروری.
سازمان بهداشت جهانی تاکید کرده است که تنها با همکاری دولت‌ها، اهداکنندگان و جوامع می‌توان روند مرگ‌ومیر ناشی از وبا را مهار کرد.
تلاش‌های جهانی برای مهار وبا
سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که برای مقابله با شیوع وبا، مجموعه‌ای از اقدامات فوری در سطح جهانی در حال اجراست. از جمله این اقدامات می‌توان به تقویت نظارت‌های بهداشتی، آموزش کادر درمان و افزایش ظرفیت درمانی در مناطق پرخطر اشاره کرد. این سازمان با همکاری نهادهای بین‌المللی و محلی، به دنبال آن است که دسترسی جوامع آسیب‌پذیر به خدمات درمانی سریع‌تر و گسترده‌تر شود.
همچنین، افزایش تولید واکسن وبا یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها در سال ۲۰۲۵ به شمار می‌آید. WHO از کشورهای تولیدکننده خواسته است تا با سرمایه‌گذاری بیشتر، کمبود جهانی واکسن را برطرف کنند. در عین حال، توزیع عادلانه واکسن میان کشورهای فقیر و درگیر بحران از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این کشورها بیشترین بار بیماری را تحمل می‌کنند.
نقش تغییرات اقلیمی و بحران‌های انسانی
کارشناسان تاکید می‌کنند که تغییرات اقلیمی، سیل، خشکسالی، جنگ‌ها و جابه‌جایی اجباری جمعیت‌ها از عوامل اصلی گسترش وبا هستند. تخریب زیرساخت‌های آب و فاضلاب و نبود سیستم‌های بهداشتی پایدار باعث شده تا کنترل بیماری در بسیاری از کشورها دشوارتر شود. سازمان بهداشت جهانی هشدار داده است که بدون اقدامات جدی در زمینه سازگاری با تغییرات اقلیمی و بازسازی زیرساخت‌های بهداشتی، مهار وبا بسیار پیچیده‌تر خواهد شد.
تاکید بر آگاهی عمومی و مشارکت جوامع
یکی از بخش‌های کلیدی در مهار این بیماری، اطلاع‌رسانی درست به مردم درباره راه‌های پیشگیری از وبا است. WHO اعلام کرده که شستن دست‌ها، استفاده از آب سالم و مراجعه سریع به مراکز درمانی می‌تواند آمار مرگ‌ومیر را به شکل چشمگیری کاهش دهد. با این حال، این هدف تنها در صورتی محقق می‌شود که دولت‌ها و نهادهای محلی همکاری نزدیکی با جوامع داشته باشند و آگاهی عمومی را در سطح گسترده افزایش دهند.
ضرورت همبستگی بین‌المللی
کارشناسان حوزه سلامت تاکید دارند که مقابله با وبا تنها با تلاش یک کشور یا یک سازمان امکان‌پذیر نیست. از آنجا که وبا یک بیماری مرزی نمی‌شناسد، شیوع آن در هر نقطه جهان می‌تواند تهدیدی برای دیگر کشورها باشد. به همین دلیل، همبستگی جهانی و همکاری‌های فرامرزی برای کنترل این بحران حیاتی است. تأمین مالی پایدار، ارسال تجهیزات پزشکی به مناطق محروم و تقویت ظرفیت‌های آزمایشگاهی از جمله اقداماتی است که باید با همکاری جمعی کشورها پیش برده شود.
چالش کمبود منابع مالی و واکسن
سازمان بهداشت جهانی بار دیگر هشدار داده که منابع مالی موجود برای مبارزه با وبا کافی نیست. بسیاری از کشورهایی که بیشترین موارد ابتلا را گزارش کرده‌اند، با بحران اقتصادی و کمبود بودجه سلامت مواجه هستند. در چنین شرایطی، اهدای منابع مالی توسط نهادهای بین‌المللی و کشورهای توسعه‌یافته نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش بار بیماری خواهد داشت.
از سوی دیگر، کمبود واکسن وبا همچنان یک مانع اساسی است. اگرچه واکسن‌های جدیدی وارد چرخه توزیع شده‌اند؛ اما تقاضا بسیار بیشتر از عرضه است. WHO تاکید کرده که بدون افزایش ظرفیت تولید واکسن، دسترسی عادلانه به آن امکان‌پذیر نخواهد بود.
چشم‌انداز آینده
با وجود هشدارها، امیدهایی هم برای کنترل وبا وجود دارد. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که واکنش سریع و هماهنگ می‌تواند جلوی شیوع گسترده‌تر بیماری را بگیرد. اگر دولت‌ها سرمایه‌گذاری بیشتری در بخش آب و بهداشت انجام دهند و در کنار آن واکسیناسیون و آموزش عمومی را گسترش دهند، امکان کاهش چشمگیر مرگ‌ومیر وجود دارد.
نتیجه‌گیری
وبا همچنان یکی از تهدیدهای جدی سلامت جهانی است که در سایه بحران‌های اقلیمی، جنگ و کمبود زیرساخت‌های بهداشتی، روندی رو به رشد پیدا کرده است. سازمان جهانی بهداشت خواستار اقدام فوری کشورها برای مهار این بیماری شده است؛ اقدامی که تنها با تعهد سیاسی، تأمین منابع مالی و همکاری نزدیک جامعه جهانی محقق خواهد شد. در غیر این صورت، خطر تداوم افزایش مرگ‌ومیر و گسترش شیوع در سال‌های آینده همچنان باقی خواهد ماند.
بازنشر
